دوخت های متقاطع

دوخت های متقاطع

دوخت های متقاطع از دو یا چند شلال که با زاویه بر روی هم قرار میگیرند و همدیگر را قطع می کنند،تشکیل میشوند.زاویه ی نقطه ی تقاطع از زاویه ی ساده ی قائمه در دوخت ضربدری تا زاویه های غیرقائمه ی دوخت های جناغی و تیغ ماهی متغیر است.

دوخت ضربدری یکی از قدیمی ترین انواع دوخت های سوزن دوزی است که فریگی ها و مصریان باستان از آن بسیار زیاد استفاده می کردند.همچنین در سوزن دوزی های سنتی بسیاری از کشورها،از جمله یونان،ترکیه،رومانی،اتریش،سوئد،نروژ و دانمارک،از دوخت ضربدری به عنوان دوخت اصلی استفاده می کنند.گروه دوخت های جناغی نیز در الجزایر و یمن مورد توجه بسیار است.

دوخت ضربدری

این دوخت به ((دوخت نمونه)) نیز معروف است و متداول ترین دوخت سوزن دوزی محسوب میشود.این دوخت برای خطوط دور طرح ها،پر کردن طرح ها،حاشیه ها و کناره ها و موتیف ها کاربرد دارد.

شلال های بالایی همیشه بایستی مانند هم و به یک جهت باشند،مگر اینکه ایجاد جلوه های نوری و سایه روشن مورد نیاز باشد.در این صورت جهت شلال ها را میتوان تغییر داد تا زیر نور بدرخشد. دوخت ضربدری را میتوانید به صورت تک تک بدوزید و یا به صورت ردیفی و دردو مرحله ی رفت و برگشت کار کنید.

دوخت ضربدری به صورت مجزا

دوخت ضربدری را اگر در دو فاصله کوتاه بدوزید دوخت اختصاصی و مجزا میباشد. در این روش دوخت ضربدری را قبل از شروع ردیف بعدی کامل بدوزید که دوخت تمیز و کمی برجسته میشود.

دوخت ضربدری به صورت ردیفی

در این روش ابتدا یک ردیف شلال های مورب را از راست به چپ و در یک جهت بدوزید و سپس با یک ردیف شلال هایی که از چپ به راست و در جهت دیگر می دوزید روی آن ها را بپوشانید.

دوخت متقاطع با شلال بلند

این دوخت به ((دوخت اسلاو)) نیز معروف است و برای حاشیه و کناره ها و پر کردن داخل طرح ها کاربرد دارد. از سمت چپ به راست یک ردیف شلال های مورب بلند و در یک جهت بدوزید. سپس یک ردیف شلال های کوتاه تر را،از راست به چپ و در جهت عکس،طوری بدوزید که به طور یک در میان در زیر و روی شلال های مورب بلند قرار گیرد. این دوخت از دو شلال مورب بلند و کوتاه متقاطع تشکیل میشود،به طوری که با شلال های متقاطع بعدی همپوشانی داشته باشند.

دوخت جناغی

این دوخت به ((دوخت متقاطع روسی)) نیز معروف است و برای دوخت لبه ها و پر کردن داخل طرح به کار می رود و همچنین به عنوان پایه برای دوخت های دیگر کاربرد دارد. روش دوخت آن از چپ به راست است و در پشت کار مانند دو ردیف موازی دوخت شلال های ساده به نظر می آید.

دوخت ضربدری دو طرفه

این دوخت یک شکل یکسان در دوطرف پارچه تولید می کند و درکارهای لطیف و نازک و دورو یا پشت و رو یکی کاربرد دارد.دوخت ضربدری دو طرفه در شش مرحله کار میشود:

سوزن را از نقطه ای که با پیکان علامت گذاری شده از پارچه بیرون بیاورید و از سمت چپ به راست،شلال های مورب را تا انتهای ردیف تا قبل از آخرین شلال بدوزید.(مرحله1)

خط نقطه چین سمت دیگر دوخت ها را نشان می دهد.از زیر وسط آخرین شلال،از راست به چپ،شلال های مورب دوم را روی شلال های اول بدوزید.(مرحله ی 2 و3) سپس از چپ به راست،شلال های ضربدری دوم را به همین روش بدوزید.(مرحله ی 4-6) توجه داشته باشید که گاهی لازم است یک شلال ضربدری را دوباره بزنید تا سوزن را از نقطه ای بیرون بیاورید که بتوانید دوخت را از آنجا ادامه دهید،اما این شلال باید تا حد امکان نامرئی باشد.

دوخت ضربدری پشت و رو

این شلال دورو در روی پارچه یک شلال ضربدری و در پشت پارچه یک دوخت مربع شکل تشکیل می دهد.دوخت آن به این ترتیب است که یک شلال مورب دوبار زده میشود تا یک نمای دوطرفه ایجاد شود. گاهی لازم است شلال های مورب را دوباره بدوزید،بویژه وقتی که حروف را کار میکنید.

دوخت متقاطع سن جورج

کاربرد این نوع دوخت مانند دیگر انواع دوخت متقاطع است.از سمت راست،شلال های افقی ساده بدوزید و در آخرین شلال،سوزن را با فاصله ای از وسط و پایین آن بیرون بیاورید و یک شلال عمودی با طول مساوی شلال افقی بدوزید،به طوری که شلال افقی را قطع کند وشکل + تشکیل شود.

دوخت ستاره ی پردوزی

این نوع دوخت به عنوان یک دوخت پر کننده ی تُنک در موتیف ها و حاشیه ها و کناره ها کاربرد دارد. همچنین به صورت منفرد و تک به عنوان طرح یک ستاره نیز استفاده میشود.

ابتدا یک شلال ضربدری سنت جورج بدوزید و سپس روی آن را یک شلال ضربدری هم اندازه بپوشانید و یک شلال ضربردری کوچک در مرکز یا وسط آن ها بدوزید. شلال های متقاطع سنت جورج عمود بر یکدیگر و هم اندازه ی یکدیگر هستند.هر کدام از شلال ها را میتوانید با یک رنگ مختلف بدوزید. دومین شلال ضربدری از شلال جورج کوتاه تر و طول آن ها با یکدیگر مساوی هستند. شلال کوچک مرکزی به اندازه ی یک سوم شلال ضربدری پایه است.

دوخت قاقم

نام این دوخت از قاقم گرفته شده است که سر دم آن سیاه است. این دوخت وقتی با نخ سیاه بر روی زمینه ی سفید بدوزید،شکل میگیرد.این دوخت اغلب در سیاه دوزی های اسپانیایی به کار رفته است و برای حاشیه و کناره ها و پر کردن داخل طرح استفاده شده است. برای این دوخت،ابتدا یک شلال عمودی بدوزید و سپس دو شلال مورب بلند و کشیده که در حدود یک سوم کوتاه تر از آن باشد به صورت متقاطع و قدری بالاتر از پایه ی شلال عمودی بر روی آن بدوزید.

دوخت زیگزاگ

این دوخت برای لبه ها و کناره ها و پر کردن داخل طرح و ایجاد شبکه ی هندسی بر روی زمینه ی پارچه کاربرد دارد.این دوخت در دو مرحله ی رفت و برگشت کار میشود،به این ترتیب که ابتدا باید شلال های مورب و عمودی را از راست به چپ در حد فاصل دوخط موازی و به طور متناوب بدوزید. سپس در برگشت،از چپ به راست،شلال های مورب را از همان نقطه یا سوراخی که شلال های عمودی را دوخته اید بدوزید تا شلال های مورب یکدیگر را قطع کنند.

دوخت سبدی

این دوخت شبیه قیطان دوزی به نظر می آید و برای حاشیه ها و لبه ها و پر کردن داخل طرح کاربرد زیادی دارد. میتوانید آن را فشرده و یا با فاصله ی کمی بازتر بدوزید. پشت این دوخت یک سری شلال های موازی را نشان میدهد. دوخت سبدی را با یک شلال به طرف جلو ویکی به عقب،مانند دوخت متقاطع با شلال بلند اما نزدیک تر به هم،بدوزید.

شلال جلویی را از نقطه ی شروع به طور مورب به سمت بالا و به سمت راست بدوزید.به این ترتیب که سوزن را به طور عمودی به سمت پایین در میان خطوط طرح فرو کنید. شلال عقبی را با فرو کردن سوزن در همان سوراخ قبلی شلال جلویی از بالا و بیرون آوردن آن از سوراخ شلال عقبی قبلی در پایین بدوزید.

دوخت تیغ ماهی برجسته

این دوخت را ((دوخت جناغی هم پوشان)) نیز می نامند. این دوخت برای ایجاد نماهای برجسته و لایی دوزیو برای پر کردن شکل هایی مانند برگ ها و گل برگ ها و لوزی ها کاربرد دارد.

در این دوخت یک شلال عمودی در نقطه ی شروع و وسط طرح دوخته میشود و سپس شلال های مورب و در هم پیچیده را از یک طرف به طرف دیگر دوخته میشود.این شلال ها بایستی تا آنجا که امکان دارد نزدیک به یکدیگر قرا گیرند تا سطحی صاف به وجود آید.

برای انجام این دوخت،یک شلال مرکزی بدوزید و سپس شلال های متقاطع و مورب را به چپ و راست بدوزید.سپس شلال های مورب بعدی را نزدیک به هم کار کنید،به طوری که در مرکز از روی یکدیگر بگذرد. به این ترتیب شلال های مورب در مرکز به طور متناوب زیر و روی یکدیگر قرار می گیرند.

دوخت برگ

این نوع دوخت مورب باز و تُنک برای پر کردن برگ ها بسیار مناسب است و وقتی روی پارچه کار شود و با دوخت خطوط دور طرح تکمیل گردد بسیار زیبا به نظر می آید. این دوخت برای لبه ها و کناره ها کاربرد دارد و در صورت نیاز میتوانید آن را در اندازه های متفاوت به کار ببرید.این دوخت از پایین به بالا و از یک طرف به طرف دیگر کار میشود.

سوزن را از نقطه ی شروع در سمت چپ مرکز طرح بیرون بیاورید و آن را در خط حاشیه ی سمت راست،فرو کنید و آن را به فاصله ی کمی از خط سمت راست مرکز بیرون بیاورید.سوزن را در خط حاشیه ی سمت چپ فرو کنید و آن را به فاصله ی کمی از خط سمت چپ مرکز و درست زیر شلال مورب قبلی بیرون بیاورید.

دوخت جناقی پیوسته

این دوخت را ((سایه دوزی)) نیز می نامند. این دوخت در کارهای لطیف و نازک به کار میرود و دوختی دو روست و پشت یا روی شلال را میتوان در سمت روی پارچه کارکرد.همچنین این دوخت را میتوانید برای کارهای سایه دوزی بر روی پارچه ی نازک به کار ببرید،به این ترتیب که پشت شلال ها را بر روی پارچه به کار ببرید تا دوخت جناغی در پشت پارچه به شکل سایه دیده شود. دوخت آن به همان روش دوخت جناغی است،به جز این که شلال های مورب در بالا و پایین مماس یکدیگر و در کنار و نزدیک به هم دوخته میشوند.

دوخت مسطح

این دوخت به همان روش برگ دوزی کار میشود،اما با شلال های نزدیک تر به هم دوخته میشود تا نمای متراکم تری ایجاد شود. هنگامی که این دوخت را به صورت ردیفی کارمیکنید تا لبه ی بیرونی طرح را پر کنید،شلال ها را به هم اتصال جزئی بدهید تا موجب استحکام بیش تر دوخت گردد. روش کار در این دوخت شبیه به برگ دوزی است،با این تفاوت که باید از خط حاشیه ی داخلی به طرف خط حاشیه ی بیرونی کارکنید.منظور از خط حاشیه،شلال های دور و وسط طرح است. سوزن را از نقطه ی شروع در خط حاشیه ی سمت چپ بیرون بیاوریدذ و به خط مرکزی سمت راست فرو کنید و از خط حاشیه ی دور طرح در سمت راست بیرون بیاورید. سپس سوزن را در خط مرکزی سمت چپ فرو کنید و از خط حاشیه ی دور طرح در سمت چپ بیرون بیاورید.

دوخت الحاقی یک طرفه

این نوع دوخت شکل تو در تو و پیچیده ای از شلال های ضربدری است که برای حاشیه دوزی زینتی مناسب است و برخلاف آنچه از نام آن برمی آید،منظور از آن افزودن دوخت نیست،بلکه دوخت فانتزی و تزئینی است.این نوع دوخت با شلال های متقاطع منظم و نامنظم انجام میشود و بهتر است که بر روی نخ های شمارش شده کارکنید تا شلال های یکنواخت و یکسان به دست آید.

دوخت الحاقی دوطرفه

این نوع دوخت مانند دوخت الحاقی یک طرفه برای حاشیه دوزی زینتی کاربرد دارد و منظور از آن افزودن شلال ها نمیباشد. این دوخت در پنج مرحله از چپ به راست انجام میشود و ابتدا قسمت بالای آن کار میشود.در پشت پارچه،شلال ها یک طرح شبکه ای را تشکیل می دهند که این دوخت را دوختی دو رو می سازند.